يک محقق ادبيات گفت: ‌بايد به مؤلفه ‌زن در شعر سعدي، جنبه‌هاي زيبايي‌شناختي شعر او و کيستي معشوقش پرداخت.

حسين‌علي خداکرمي، که به مناسبت روز بزرگداشت سعدي (اول ارديبهشت) با خبرنگار ايسنا سخن مي‌گفت، خاطرنشان کرد: به علت انطباق اول ارديبهشت با زادروز سعدي، اين روز به نام او نام‌گذاري شده است.

وي ادامه داد: با توجه به وجود وجه‌هاي مختلف در شعر سعدي از جمله طنز، آن‌گونه که مي‌بايست، به اين بخش از شعر سعدي پرداخته نشده است. ديگر اين‌که خصيصه سهل و ممتنع بودن آن اگر تفسير شود، مي‌تواند براي شاعران امروز از بابت آموزش سودمند باشد.

او همچنين عنوان کرد: درباره اين‌که معشوق سعدي به راستي کيست و چه ويژگي‌هايي دارد، جنبه‌هاي زيباشناختي کلام سعدي همچون کلام بديع او و البته ديدگاه او نسبت به زن، بحث کافي صورت نگرفته است.

اين محقق ادبيات اظهار کرد: سعدي از هم‌عصران خود مثل مولوي، عراقي و حتا کساني که قبل از او مي‌زيسته‌اند، همچون خاقاني، انوري، سنايي و ظهير فاريابي تأثير پذيرفته و کسان ديگري در زمان زيستنش از او تأثير گرفته‌اند که حافظ از جمله اين افراد بود.

او در خصوص عشق سعدي، بيان کرد: کم‌تر شاعري نسبت به مواهب طبيعي و نعمات خداوندي و همچنين زيبايي انسان عشق و علاقه‌ نشان نداده؛ اما از جهت سرودن غزل‌هاي عاشقانه قاطعانه مي‌توان گفت که همتاي سعدي در شعر فارسي وجود ندارد.

خداکرمي با اشاره به نام سعدي، افزود: سعدي يا شيخ مصلح‌الدين عبدالله در زمان سعد بن‌ اتابک زنگي از اتابکان فارس زندگي مي‌کرد و به خاطر تعلق و علاقه آن دو به همديگر، سعدي اين تخلص را پذيرفته است و از بابتي مي‌توان "سعد" را به معني "مبارک است" در مقابل "نحس" قرار داد.

وي تأکيد کرد: ‌تناقض‌هايي در شعر سعدي ديده مي‌شوند. به عنوان مثال سعدي در جايي مي‌گويد "اصل بد نيکو نگردد چون که بنيادش بد است/ تربيت نااهل را چون گردکان بر گنبد است" و در جاي ديگر مي‌گويد که "گلي خوش بوي در حمام روزي رسيد از دست محبوبي به دستم/ بدو گفتم که مشکي يا عبيري که از بوي دلاويز تو مستم/ بگفتا من گلي ناچيز بودم و ليکن مدتي با گل نشستم/ کمال هم‌نشين در من اثر کرد/ وگرنه من همان خاکم که هستم" که در اين جا به تاثير هم‌نشيني اشاره مي‌کند. يعني هم‌نشيني با انسان‌هاي بد و نيک در شخصيت فرد تاثير مثبت و منفي دارد. از طرفي ‌در شعر اول براي يک انسان بد چنين حکم صادر مي‌کند که اصولاً انسان‌هاي بد در جامعه قابليت‌ مثبت‌ شدن ندارند؛ چراکه اصل و اساس و اصالت آن‌ها نيک نيست.